Vetiver, Vetiveria zizanioides, is een tropische grassoort, behorend tot de plantenfamilie Grasachtigen, poaceae, die oorspronkelijk uit India afkomstig is. De door de plaatselijke bevolking Katara gras genoemde plant groeit ook nu nog overvloedig in het wild in het heuvelland van Noord-India.
Uit het wilde gras wordt een kostbare donkergroene essentiële olie, Ruh Khus, gewonnen die zeer zeldzaam is. Om te verhinderen dat roofbouw plaats vindt is de productie van deze olie streng gereglementeerd en wordt de export uitvoerig gecontroleerd.
Zijn vele wortels zijn een reden dat het gras veel geplant wordt als bescherming tegen erosie. In heel India worden gras en wortels gebruikt voor het vlechten van mandjes en andere kleinere artikelen.
In de Ayurvedische literatuur wordt het gras Suganti-mulaka, zoet geurend, en ook wel Sita-mulaka, koelende wortels, genoemd.
Vetiverwortels, Khus, zijn een bestanddeel in verschillende recepturen, ze worden tot poeder verwerkt en ingenomen bij diarree of in een zalf uitwendig toegepast bij huidproblemen. Traditioneel wordt er uit de wortels een thee getrokken, deze groene drank is niet alleen een geliefde dorstlesser in de zomer maar wordt ook gedronken bij koorts en ontstekingen.
De bladeren worden gebruikt bij de behandeling van reuma en lumbago. Bij hoofdpijn wordt het gras samen met Benzoë gerookt.
Vetivergras is eveneens een grondstof voor de Sikki kunst die in Mithila zijn oorsprong vond. Deze folklorische kunst werd hoofdzakelijk door vrouwen beoefend en was vele eeuwen geleden de weg naar een economische emancipatie. De bloeiende stengels worden verzameld, geweekt en dan gesplitst in zeer smalle repen. Met behulp van een naald worden van de repen figuren, doosjes en zelfs wandkleden vervaardigd.
De lange dunne bladeren en het complexe wortelsysteem van de wilde plant leverden maar heel weinig olie op. Daarom werd het gras gecultiveerd en nu verbouwd in India, West-Afrika, Brazilië, Argentinië, Jamaica, Zaïre, Haïti en Reunion. De laatste twee, zijn de grootste olieproducenten maar India levert de beste kwaliteit.
Vetiverolie is niet alleen heden een belangrijke grondstof voor parfum, ook in de antieke wereld werd de zoete grondige geur zeer gewaardeerd.
De schoongemaakte, gedroogde wortels worden in kleine stukken gesneden, geweekt in water en met stoom gedestilleerd. 50 kilo gedroogde wortels leveren 1 kilo olie.
Planten tussen de 18 en 24 maanden leveren de beste kwaleit olie
Het is een kleverige, groen- tot amberkleurige heldere essentiële olie, met een zoete grondige geur. Vanwege deze typische geur is vetiverolie in vele parfums te vinden.
Het is de olie van de rust en heeft een algemeen kalmerend effect. Traditioneel wordt hij in Azië gebruikt als wormdrijvend middel en om huisdieren tegen ongedierte te beschermen. Volgens de lokale bevolking versterkt vetiver het immuunsysteem en kan een verstoorde hormoonspiegel weer in balans brengen, vooral in de overgang. Uitwendig gebruikt heeft hij stimulerende en anti-bacteriële eigenschappen.
